Bize Ulaşın:
Hizmet tespit davası, işçinin sigortasız veya eksik sigortalı çalıştırıldığı durumlarda, çalıştığı sürenin ve primlerinin tespit edilmesi için işverene karşı açtığı davadır.
HİZMET TESPİT DAVASI NEDİR?
Hizmet tespit davası, çalışanın işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna eksik bildirilen ya da hiç bildirilmemiş çalışma sürelerinin tespitinin yapılması talebiyle mahkemeye başvurduğu bir süreçtir. Bildirilmeyen veya eksik bildirilen bu sürelerin resmi kayıtlara doğru ve eksiksiz bir şekilde işlenmesi amacını içerir. 5510 Sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. Sigortasız çalıştırılan ya da sigorta primleri eksik yatırılan çalışanların, gerçek çalışma sürelerinin ve sosyal güvenlik haklarının korunması. İşçinin emeklilik haklarından tam olarak yararlanması, malullük, işsizlik ve ölüm gibi sosyal güvenlik haklarını korumak için oldukça elzem bir dava türüdür.
HİZMET TESPİT DAVASI HANGİ DURUMLARDA AÇILIR?
- İşçinin sigortasının hiç yapılmamış olması
- İşçinin eksik gün üzerinden sigortalı gösterilmesi
- İşçinin işten ayrılmamasına rağmen girdi çıktı gösterilmesi
- İşçinin asgari ücret üzerinden sigortalı gösterilmesi
- İşçinin gerçek kazancının üzerinden prim yatırılmaması
- İşverenin işçiyi sigortalı göstermesine rağmen SGK’ya bildirim yapmaması
- İşverenin işçiyi sigortalı göstermesine rağmen primleri yatırmaması
HİZMET TESPİT DAVASI ŞARTLARI NELERDİR?
Hizmet tespit davası açabilmek için gereken şartlar:
- Hizmet akdine dayalı işçinin iş görme borcu: Davacı, işverene bağlı olarak ve ücret karşılığında çalışan bir kişi olmalıdır. Stajyerler, çıraklar ve ücretsiz çalışanlar bu kapsamda değerlendirilmez.
- Sigortasız Çalıştırılmak veya Eksik Sigorta Primi Ödenmesi: İşçinin sigortasının hiç yapılmamış olması veya eksik primlerle yapılmış olması, Eksik prim ödemesi, işçinin eksik gün üzerinden sigortalı gösterilmesi, Asgari ücret üzerinden prim yatırılması
- İşveren ile İşçi Arasında Hizmet Sözleşmesi: İş sözleşmesi herhangi bir şekle bağlanmamıştır. Sözlü, yazılı, hatta örtülü biçimde dahi görülebilir.
- Zamanaşımı: Davanın, işten ayrılma tarihinden itibaren 5 yıl içinde açılması gerekir. Süre, işçinin sigortasız çalıştığının veya eksik prim ödemesinin farkına vardığı tarihten itibaren başlar.
HİZMET TESPİT DAVASI NEREDE AÇILIR?
Hizmet tespit davasında görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. İş mahkemelerinin bulunmadığı yerde Asli Hukuk Mahkemleridir.
Hizmet tespit davasında yetkili mahkeme ise davalının ikametgah adresi olabileceği gibi işçinin iş gördüğü iş yeri de yetkili mahkeme olabilir. Yani:
Davanın işçinin çalıştığı iş yeri adresi veya davalının ikametgah adresinin bulunduğu yerdeki İş Mahkemelerinde açılması uygundur.
HİZMET TESPİT DAVASINDA İSPAT YÜKÜ VE DELİLLER
Hizmet tespit davasında Hukuk Muhakemeleri Kanunundaki genel kurala göre ispat yükümlülüğü işçiye aittir. İşçi sigortasız çalıştırıldığını ispat etmek yükümlülüğündedir. Ancak Yargıtay içtihatları, bu davanın işverene karşı aciz durumda olan işçiyi koruma gayesi güderek, kamu düzenini ilgilendirdiği gerekçesiyle re’sen araştırma yükümlülüğü de getirmiştir. Bu, mahkemenin davacının ispatına dayanmadan da gerekli araştırmayı yapması ve delil toplaması anlamına gelir. Her ne kadar mahkemenin re’sen araştırma yükümlülüğü bulunsa dahi işçinin iddialarını ispata yarayacak belgeleri mahkemeye sunması lehine bir karar tesis edilmesi için önemli olacaktır.
Deliller yazılı olabileceği gibi sözlü de olabilmektedir. İddialar Hukuka uygun her türlü delil ile ispat olunabilir.
Hizmet tespit davasında kullanılabilecek deliller:
- Tanık beyanları: İş yerindeki diğer çalışanlar, müşteriler, komşu işyeri çalışanları gibi tanıkların beyanları işçi lehine delil olarak kullanılabilir.
- İşyeri kayıtları: Mesai çizelgeleri, imza kartları, işyeri giriş-çıkış kayıtları işçi lehine delil olarak kullanılabilir.
- Ücret bordroları
- Özlük dosyaları, sözleşmeler
- Diğer belgeler: Yazışmalar, e-postalar, fotoğraflar …
HİZMET TESPİT DAVASI KAÇ YIL SÜRER?
Hizmet tespit davasının ne kadar sürede sonuçlanacağı, davanın karmaşıklığına, delillerin toplanması ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişir. Ortalama olarak, bir hizmet tespit davasının 1 ila 3 yıl içinde sonuçlanmaktadır. Dava sonuçlandıktan sonra üst mahkemeye itiraz yolu açık olup istinaf ve temyiz aşamalarını da düşündüğümüzde kararın kesinleşmesi 5 yılı bulabilmektedir.
HİZMET TESPİT DAVASI ZAMANAŞIMI
Hizmet tespit davasını işçi işten ayrılma tarihi itibari ile 5 yıl içinde açmalıdır. İşçi sigortasız çalıştığının veya eksik prim ödendiğinin farkına vardığı durumlarda ise öğrenme tarihten itibaren 5 yıl içinde açmalıdır. İşçinin ölümü durumunda yasal mirasçıları işçinin öldüğü tarihten itibaren 5 yıl içinde hukuki süreci başlatmalıdırlar. Söz konusu 5 yıllık süre zamanaşımı süresi değil, bir hak düşürücü süredir. Bu süre dolduktan sonra açılan davalar dinlenemez, yargılamanın her aşamasında taraflar tarafından ileri sürülebilir.
HİZMET TESPİT DAVASINDA ARABULUCULUK
Hizmet tespit davasında arabulucuya başvurmak zorunlu değildir. Doğrudan dava yoluna gidilebilir.
HİZMET TESPİT DAVASI EYT
EYT düzenlemesi ile birlikte yaş şartını sağlayan ve prim gün sayısını tamamlayan birçok kişi emeklilik için başvuruda bulundu. Ancak, bazı EYT’lilerin sigorta girişlerinin eksik veya hatalı bildirilmiş olması nedeniyle emeklilik haklarını alamadıkları durumlar ortaya çıktı.
Bu durumda EYT’liler, eksik veya hatalı bildirilen sigorta günlerini tespit ettirmek için hizmet tespit davası açabilirler.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) için ilk ve en önemli şart, sigorta girişinin 8 Eylül 1999’dan önce olmasıdır. Bu tarihten birkaç gün önce işe başlamış fakat işveren tarafından Kuruma daha geç bir tarih bildirilmiş kişiler EYT’den yararlanamamaktadır.
Hizmet tespit davası, bu gibi durumlarda EYT’den yararlanmak için büyük önem taşımaktadır. Bu dava ile işçinin sigorta girişinin gerçek tarihi tespit edilebilir ve EYT’ye hak kazanması sağlanabilir. 1 günlük geriye dönük çalışma tespitlerinde dahi hizmet tespit davası açılabilmektedir.
BİR GÜNLÜK HİZMET TESPİT DAVASI
Gerek EYT’liler gerekse birçok başka işçinin aklındaki sorulardan olan bir diğeri ‘’Bir gün için hizmet tespit davası açabilir miyim?’ Evet 1 gün için dahi hizmet tespit davası açılabilir.
Mevcut tarihte sigorta primi ödenmemiş dahi olsa işe başlama bildirgesi verilip verilmediğinin tespiti sonrasında mahkeme tarafından işe fiili başlangıç tarihi sigorta başlangıç için esas alınacaktır.