İŞ KAZASINDA CEZAİ SORUMLULUK 

İş kazası sonucu ortaya çıkan hukuki süreç, hem çalışanlar hem de işverenler için oldukça karmaşık olabilir. Ankara iş hukuku avukatı olarak, iş kazalarında gerek işverenin cezai sorumluluğunda gerekse de işçinin hukuki hakları açısından size destek oluyoruz.  

İşverenler, işyerinde güvenli bir çalışma ortamı sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen işverenler, Türk Ceza Kanunu‘na göre cezai yaptırımlarla karşılaşabilirler. Ankara Avukat Mustafa ORHAN olarak bu yazımda İş kazası durumunda  işverenin cezai sorumluluğunu ele alacağım. 

İŞ KAZASI NEDİR? 

İş kazası, işçinin işyerinde veya işin yürütülmesi sırasında meydana gelen, beklenmedik ve zararlı bir olaydır. Bu olay, işçinin vücut bütünlüğünde veya sağlığında kalıcı ya da geçici bir bozulmaya neden olabilir. Hatta ne yazık ki, bazı iş kazaları ölümle sonuçlanabilir.  

İş kazası durumunda, işçiye düşen ilk görev, güvenliği sağladıktan sonra iş yeri yetkililerine kaza bildiriminde bulunmaktır. Ardından, işveren ve ilgili merciler tarafından kaza ile ilgili inceleme başlatılır. İş kazası sonucu işçinin yaralanması veya ölümü halinde, işçi veya yakınları işverenden maddi ve manevi tazminat talep edilebilmektedir.  

İŞ KAZASINDA SORUMLULUK 

İş sözleşmesinin tarafları olan işçi ve işveren yönünden karşılıklı hak ve yükümlülükler getirmiştir. Sorumluluğun kapsamı bu yükümlülüklerin ne kadar yerine getirildiği ile ilgilidir. İşveren iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini yerine getirmemiş, işçi yükümlülüğünü tam olarak yerine getirmiş ise, işveren meydana gelen kazadan tam olarak sorumlu olacaktır. 

İşverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alarak işçinin çalışması nedeniyle karşılaşabileceği tehlikelerden koruyup sorumluluğunu yerine getirdiği, işçinin ise gerekli özen ve yükümlülüğü yerine getirmemesi sonucu oluşan kazada ise kusur oranları değişiklik gösterecektir.  

İŞVERENİN CEZAİ SORUMLULUĞU 

İşçinin iş kazasına bağlı yaralanması veya ölmesi durumunda işveren ve işveren vekili gibi diğer ilgililerin cezai sorumluluğu Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddelerine göre değerlendirilecektir. Kazanın oluşumuna ve kusur durumuna göre eylem taksir, bilinçli taksir ve olası kast kapsamında değerlendirilmesi gerekecektir.  

İŞ KAZALARINDA CEZAİ SORUMLULUK HANGİ DURUMLARDA GÜNDEME GELİR?  

İşçinin ölümü veya yaralanması ile sonuçlanan bir iş kazasında; İşverenin cezai sorumluluğu, iş kazasının meydana gelmesindeki kusur oranlarının derecesine göre belirlenir. 

İşverenin Cezai Sorumluluğunun Gündeme Geldiği Haller 

İşveren, aşağıdaki ve benzeri durumlarda iş kazalarından dolayı cezai sorumluluk ile karşı karşıya kalabilir: 

• İş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almama: İşveren, işyerinde güvenli bir çalışma ortamı sağlamakla yükümlüdür. İş güvenliği ekipmanlarının eksikliği, tehlikeli maddelerin uygun şekilde depolanmaması veya tehlikeli işlerin uygun önlemler alınmadan yapılması gibi durumlar işverenin kusuru olarak değerlendirilir. 

• Çalışanları bilgilendirmeme: İşveren, çalışanlarını iş sağlığı ve güvenliği konusunda yeterli şekilde bilgilendirmemişse ve bu durum iş kazasına neden olmuşsa sorumlu tutulabilir. 

• Bakım ve onarım çalışmalarını ihmal etme: Makine ve ekipmanların periyodik bakımlarının yapılmaması veya arızalı durumdaki ekipmanların kullanılmaya devam edilmesi işverenin kusuru olarak kabul edilir. 

• İşçinin niteliklerine uygun iş vermeme: İşçiye, fiziksel veya psikolojik olarak uygun olmayan işler verilmesi durumunda işveren sorumlu tutulabilir. 

İşverenin Kusursuz Sayılabileceği Haller 

Bazı durumlarda ise işveren, iş kazasının meydana gelmesinde hiçbir kusuru bulunmadığı için sorumlu tutulamaz. 

• Mücbir sebepler 

• Tamamen işçinin kusuru: İş kazası, işçinin tamamen kendi hatası veya dikkatsizliği nedeniyle meydana gelmişse işveren sorumlu tutulamaz. 

İŞ KAZASINDA İŞVERENİNİN ALEYHİNE OLUŞABİLECEK SUÇ TİPLERİ 

İş kazasında kusurlu durumda bulunan işveren Türk Ceza Kanunu’nun belirli maddelerince yargılanabilir. Bu maddeler; 

İŞ KAZASI NEDENİYLE TAKSİRLE YARALAMA  

Türk Ceza Kanunu’nda Taksirle Yaralama Suçu 

Türk Ceza Kanunu’nun 89. maddesinde, “Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılır” hükmü yer almaktadır. Madde metninde yer alan “taksir” kavramı, failin bir fiili işlerken gerekli özeni göstermemesi, dikkatsizliği veya ihmaline bağlı olarak bir sonucu meydana getirmesi anlamına gelmektedir. İş kazalarında işverenin cezai sorumluluğu, bu madde kapsamında değerlendirilir. 

Yargıtay Kararlarında Taksirle Yaralama Suçu 

Yargıtay kararları incelendiğinde, iş kazalarında işverenin cezai sorumluluğunun değerlendirilmesinde şu unsurların önemli olduğu görülmektedir: 

• İşverenin gözetim yükümlülüğü: İşveren, işyerinde çalışanların güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülük kapsamında, işveren gerekli önlemleri almalı, çalışanları bilgilendirmeli ve denetimleri düzenli olarak yapmalıdır. 

• Nedensellik bağı: İş kazası ile işverenin kusuru arasında bir nedensellik bağı bulunması gerekmektedir. Yani, işverenin kusuru olmasaydı kaza meydana gelmeyecek olsaydı, işveren sorumlu tutulabilir. 

• Kusurun derecesi: İşverenin kusurunun derecesi, cezanın ağırlığını belirleyen önemli bir faktördür. Taksirli davranışın bilinçli olması veya dikkatsizliğin çok büyük olması gibi durumlar, cezanın artmasına neden olabilir. 

• Nitelikli haller: TCK m. 89/2-3’te düzenlenen nitelikli haller (duyu veya organlardan birinin işlevinin sürekli zayıflaması, vücudunda kemik kırılması, yüzünde sabit ize neden olması gibi) söz konusu olduğunda ceza daha ağır olacaktır. 

Şikayet Şartı 

Taksirle yaralama suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır. Yani, mağdur veya yakınları tarafından altı ay içerisinde şikayetçi olunmazsa, işveren hakkında dava açılamaz. Ancak, suçun nitelikli hallerinden biri söz konusuysa veya suç bilinçli taksirle işlenmişse şikayet şartı aranmaz. 

İŞ KAZASI NEDENİYLE TAKSİRLE ÖLDÜRME 

Türk Ceza Kanunu’nda Taksirle Öldürme Suçu 

Türk Ceza Kanunu’nun 85. maddesinde, “Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır” hükmü yer almaktadır. Madde metninde yer alan “taksir” kavramı, failin bir fiili işlerken gerekli özeni göstermemesi, dikkatsizliği veya ihmaline bağlı olarak bir sonucu meydana getirmesi anlamına gelmektedir. Fiilin, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması halinde ise kişi iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İş kazalarında işverenin cezai sorumluluğu, bu madde kapsamında değerlendirilir. 

Yargıtay Kararlarında Taksirle Öldürme Suçu 

Yargıtay kararları incelendiğinde, iş kazalarında işverenin cezai sorumluluğunun değerlendirilmesinde şu unsurların önemli olduğu görülmektedir: 

• İşverenin gözetim yükümlülüğü: İşveren, işyerinde çalışanların güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülük kapsamında, işveren gerekli önlemleri almalı, çalışanları bilgilendirmeli ve denetimleri düzenli olarak yapmalıdır. 

• Nedensellik bağı: İş kazası ile işverenin kusuru arasında bir nedensellik bağı bulunması gerekmektedir. Yani, işverenin kusuru olmasaydı kaza meydana gelmeyecek olsaydı, işveren sorumlu tutulabilir. 

• Kusurun derecesi: İşverenin kusurunun derecesi, cezanın ağırlığını belirleyen önemli bir faktördür. Taksirli davranışın bilinçli olması veya dikkatsizliğin çok büyük olması gibi durumlar, cezanın artmasına neden olabilir. 

SONUÇ 

İş kazaları, hem çalışanların hem de işverenlerin hayatını derinden etkileyen üzücü olaylardır. Ankara Avukat Mustafa ORHAN olarak, iş kazalarının hukuki boyutlarını ve işverenin cezai sorumluluğunu detaylı bir şekilde inceledim. İş kazası sonucu meydana gelen yaralanma veya ölüm durumlarında, işveren iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almadığı takdirde taksirle yaralama veya taksirle öldürme suçundan cezalandırılabilir. Ankara iş hukuku avukatı ve Ankara ceza avukatı olarak, iş kazası yaşayanların haklarını korumak ve hukuki süreçleri yönetmek için büromuz olarak hizmet vermekteyiz. İş kazası durumunda yapılması gerekenler, tazminat hakları ve cezai süreçler hakkında detaylı bilgi almak için uzman bir avukata danışmanız önemlidir. SAYGILARIMLA.